Kategori: Evrim Teorisi Ortaya Konulmadan Önceki Felsefe, Bilim ve Biyoloji Tarihi
Schelling, Hegel ve Felsefede “Evrim” Kavramının Yükselişi
Özellikle 18. yüzyılın sonları ve 19. yüzyılın tümü, felsefede “evrim” kavramının zirveye çıktığı dönemlerdir. Bunu belirtirken çok sık yapılan bir yanlışa; “evrim” kavramıyla “Evrim Teorisi”nin karıştırılmasının yanlışlığına tekrar dikkat çekmek…
Buffon ve Dönüşümcülük
Buffon (1707-1788), Linnaeus ile aynı yıl doğdu, ondan daha fazla yaşadı ve birçok konuda ters düştüğü Linnaeus gibi biyoloji tarihinin en önemli bilim insanlarından biri oldu. Buffon, yorumlanması en güç…
Linnaeus, Türler ve Taksonomi
“Taksonomi” Yunancada düzenleme anlamına gelen “taksis” ile yasa anlamındaki “nomos” kelimelerinin birleşiminden türemiştir ve biyolojide bu kavram canlıların sınıflandırılması için kullanılmaktadır. Carl von Linnaeus (1707-1778) günümüzde kullanılan taksonominin babası sayılır.…
Dünyanın Yaşı İle İlgili Tartışmalar
Hıristiyan toplumlarda dünyanın yaşı ile ilgili çıkan sorun, en çok İrlanda başpiskoposu James Usher’in (1581-1656) yaptığı hesaptan kaynaklanmıştır. Protestan Hıristiyanlar Usher’in hesabına dayanarak dünyanın MÖ 4004 yılında yaratıldığını kabul ettiler.…
Önoluş ve Sıralıoluş
Kendiliğinden türeme ile ilgili tartışmalar genelde “önoluşum” (preformation) ve “sıralıoluşum” (epigenesis) tartışmalarıyla bir arada yapılmıştır. Önoluşumu savunanlar, canlının özelliklerinin tohum aşamasında baştan belirlendiğini; sıralıoluşumu savunanlar ise canlının tohum aşamasında baştan…
Kendiliğinden Türeme
Canlıların “kendiliğinden türediğini” (spontaneous generation) söyleyen anlayışa göre canlılar, başka canlıların üremesi veya bölünmesi gibi süreçler olmaksızın, cansız maddenin birleşimi sonucunda bir araya gelmişlerdir. Bu anlayışın izlerine binlerce yıl öncesinde…
Mikroskobun İcadının Biyoloji ve Felsefeye Etkisi
Felsefi görüşler bilimsel çalışmalara yön verdiği ve bilimin yapılış şekline etki ettiği gibi, bilimdeki gelişmeler de felsefi inançları ve felsefede yapılan tartışmaları etkiler. Felsefi arenadaki bilgi teorisi tartışmalarında; deney ve…
William Paley ve Saat Ustası Analojisi
Hume’un ve Kant’ın tasarım deliline getirdikleri itirazlardan kısa bir süre sonra William Paley’in (1743-1805) yazdığı ünlü Doğal Teoloji (Natural Theology) kitabı, yazıldığı dönemde bu kanıt açısından başvuru kitabı oldu. Paley’in…
Kant, Gayesellik, Tasarım Delili ve Biyolojide Metot
Tasarım deliline karşı sistemli ilk itiraz Hume tarafından yapılmış olsa da en detaylı itirazın Hume’un bu konudaki itirazlarını benzer şekilde tekrarlayan Kant tarafından yapıldığı kabul edilir. O, Tanrı’nın varlığının rasyonel…
Hume ve Tasarım Delili
Mekanik yaklaşım ile gayeci yaklaşım arasındaki tartışma, nasıl teizm ile ateizm arasındaki gerilime dönüşmüştür? Bunun asıl nedeni ateizmin, Tanrı’nın zihnindeki plan (bütün) ile evrendeki oluşumların (parçaların) oluştuğu şeklinde tüm evreni…
Newton ve Evrensel Kanunlar
Kopernik ve Kepler’in ortaya koyduğu Güneş merkezli sistem ile Galile’nin gözlemleri ve fiziğe yaklaşımı, evrenin daha iyi anlaşılmasına katkıda bulunmuştu. Fakat gezegenlerin yörüngelerinde nasıl kaldığı, Dünya’nın altındakilerin neden düşmediği gibi…
Leibniz, Uzlaştırma ve Ezeli Uyum
Leibniz (1646-1716), insan ve hayvan bedenindeki oluşumların aynı bir saatteki oluşumlar gibi mekanik olduğunu söylemiştir. O, H. More gibi dirimselcilere karşı tavır almıştır.[1] Leibniz, düşünce sürecinin bile aritmetikleştirilebileceğini ve mekanizmle…